Kireçlenme Doğal Bir Süreçtir
Eklem kireçlenmesi yaşlanmanın doğal sonucudur. Her ne kadar osteoartrit olarak isimlendirilmiş bir hastalık olsa da tıpkı cildin kırışması ya da saçların beyazlaması gibi eklemdeki değişiklikler de yaşla beraber gelen doğal sürecin bir parçasıdır.
Günümüzde eklem kireçlenmesinin tedavisi konusunda pek çok yöntem uygulanmaktadır. Teknolojinin de yardımı sayesinde hem cerrahi hem de ameliyatsız tedavi yöntemlerinde yenilikçi yaklaşımlar ile hastaya özel tedavilerin uygulanabilmesi mümkündür.
Kireçlenme Önlenebilir mi
Unutulmaması gerekir ki, kireçlenmenin önündeki en önemli engel hareketli yaşam, yani egzersiz veya spordan uzak kalmamaktır. Bu noktada fizyoterapistler eşliğinde öğrenilecek egzersizlerin düzenli olarak yapılması pek çok hastada erken dönem kireçlenme bulgularının azalmasını sağlayabilmektedir.
Tedavide Doğru Yaklaşımın Önemi
Tedavinin belirlenmesindeki ana unsur hastaya özel planlanmasıdır.
Her ne kadar eklem kireçlenmesi ortak bir takım bulgular ile ortaya çıksa da hastalığın düzeyi, ilerleme hızı, ortaya çıkan şikayet ve bulgular tamamen kişiye özeldir. Yani bir kişinin tedavisinde işe yarayan bir yöntem tüm hastalar için geçerlidir demek yanlış bir yaklaşımdır. Bu nedenle hastalığın tedavisindeki slogan yaklaşımlardan uzak durmak gerekir.
Günümüzde özellikle internet ortamında ve sosyal medyada yaygınlaşan “Kireçlenmeye ameliyatsız çözüm, iğne tedavisi ile ağrılara son, kireçlenmenin tek tedavisi ameliyattır…” gibi söylemler hastaların yanlış yönlendirilmesine, gereksiz zaman ve para harcanmasına neden olabilmektedir.
Tedavinin mantığını anlayabilmek için hastalığın doğal seyrini bilmek gerekir. Eklem kireçlenmesi özellikle 40’lı yaşlardan itibaren başlayan, sinsi ilerleyen ve tedavi edilmezse ciddi sakatlıklara neden olan bir hastalıktır. Başlangıçta kıkırdak dokusunun küçük hasarları veya incelmesi ile ortaya çıkıp zaman içerisinde kıkırdak dokusunun tamamen kaybı ile sonuçlanmaktadır.
Kireçlenme Tüm Dokularla İlgili Bir Durumdur
Bir diğer yanlış bilinen faktör de kireçlenmenin sadece kıkırdak dokusunu ilgilendirdiği düşüncesidir.
Oysa bu süreç eklemdeki tüm dokuları etkilemektedir. Örneğin diz kireçlenmesinde sadece kıkırdak dokusunun kaybı değil, menisküs yırtıkları, çapraz ve yan bağlardaki hasarlar, kapsül ve tendonları ilgilendiren problemler ve etraf kas dokusundaki zayıflama gibi ek patolojiler de söz konusudur. Dolayısıyla, sadece kıkırdak ile ilgili düzeltici tedaviler yapmak hastalığın tam olarak iyileşmesini sağlamaz, diğer problemlerin de tedavi edileceği çözümler üzerinde durmak gerekmektedir.
Eklem kireçlenmesi denilince akla gelen ilk bölge diz eklemleridir. Bunun nedeni vücudun ağrılığı altında en fazla kireçlenme eğilimi gösteren eklemin diz eklemi olmasıdır.
Ancak kireçlenme tüm vücut eklemlerinde, yani omurga, kalça, ayak bileği, el parmakları gibi tüm eklemlerde gelişmektedir. Tedavi seçenekleri de kireçlenmenin olduğu alana göre değişir.
Günümüzde eklem kireçlenmesi tedavisinde ilk basamak; ilaçlar ile ağrının kontrol edilmesi ve egzersizler ile eklem yapılarının güçlendirilmesini kapsamaktadır.
Kireçlenmede Erken Dönem Tedavi Seçenekleri
Daha ileri aşamalarda, yani kıkırdak dokunun artık azalmaya başladığı süreçte eklem içine yapılan enjeksiyonlar gündeme gelmektedir.
Burada iki çeşit enjeksiyondan söz etmek mümkündür:
Birincisi ilaç sektörü tarafından üretilen hyaluronik asit içeren enjeksiyonlardır. Bunların pek çok firma tarafından üretilmiş çeşitli versiyonları mevcuttur.
Son 10 yılda çok daha yaygın olarak gündeme gelen ikinci seçenek ise PRP ve kök hücre enjeksiyonlarıdır. Burada dışardan alınan bir ilaç yoktur, hastanın kendi kanı ilaç haline getirilmektedir. PRP (platellet rich plasma)de ana olarak trombositler, kök hücre enjeksiyonunda ise bulunduğu yere göre çeşitli hücrelere dönüşebilen kök hücreler tedavi edici faktör olarak kullanılmaktadır.
Burada basit bir mantıkla olayı anlamak mümkündür. Eklem içerisinde kan damarları bulunmadığı için vücudun iyileştirici hücreleri ve faktörleri sahaya ulaşamamaktadır. Her iki yöntemde de elde edilen iyileştirici hücre ve faktörler kandan ya da kemik iliğinden ayrıştırılarak doğrudan hasarlı alana verilmekte ve iyileşme süreci başlatılmaya çalışılmaktadır. Amaç mevcut hasarları iyileştirebilmek, en azından hastalığın ilerlemesini durdurabilmektir.
PRP’yi poliklinik ortamında damardan kan alarak hazırlamak mümkün iken, kök hücre enjeksiyonunu ameliyathane ortamında yağdan ya da kemikten alarak hazırlamak gerekmektedir.
Kireçlenmede İlerleyen Aşamalarda Tedavi
Eğer kıkırdak dokusu tamamen kaybolmuş ise, yani kireçlenme hastalığının artık son evresine gelinmiş ise tedavi yöntemi artık cerrahidir.
Çünkü eklem kıkırdağı kendini iyileştirebilme ya da yeniden oluşturma yeteneğine sahip değildir. Bu durumda hasarlanmış dokuların yerine onları taklit ederek eklemin yeniden doğru ve ağrısız şekilde çalıştırılmasını sağlayan protez ameliyatları gündeme gelmektedir.
Bu ameliyatlar dünya üzerinde her yıl milyonlarca hastaya yapılmakta, ilerlemiş teknoloji sayesinde üretilen üst düzey implantlar hastaların yeniden sağlıklı ve hareketli bir yaşam sürmesini sağlamaktadır.
Bu ameliyatların etkilenen ekleme göre(diz eklemi, kalça eklemi vb) pek çok tekniği ve buna uygun implantları bulunmaktadır.
Yine bu noktada bile ameliyat kararı ve uygulanacak yöntem tamamen hasta özelinde değerlendirilmelidir.
Kireçlenme Doğru Yöntemlerle Tedavi Edilebilir
Sonuç olarak eklem kireçlenmesi artık günümüzde tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Önemli olan doğru tedaviye ulaşma sürecidir.
Hastaya uygun olmayan bir tedavi yapıldığında iyileşme elde edilememekte, hastanın iyileşme motivasyonu azalmakta, tedavi için gerekli olan kıymetli zaman kaybedilmektedir.
Burada hastanın yapılacak tedavi ile ilgili ayrıntılı olarak bilgilendirilmesi, doktor ve hasta arasındaki uyum ve güvenin artırılması başarılı sonuçlar açısından çok önemlidir.
