Konjenital diğer adıyla doğumsal skolyoz henüz anne karnında iken bebeğin omurlarındaki oluşum ya da farklılaşma kusurları nedeni ile oluşan skolyozdur.
Dolayısıyla doğum anında bebekte skolyoz mevcuttur.
Burada bahsedilen gelişim kusurları bir omurun tamamen oluşamadığı için dikdörtgen şekil yerine üçgen şekil alması (Oluşum kusurları) ya da omurların birbirinden ayrılamayarak yapışık kalması (Farklılaşma kusurları) şeklindedir.
Konjenital Skolyozun Nedenleri
Konjenital skolyozun sebepleri arasında genetik geçiş ve bazı çevresel faktörler suçlansa da net olarak ortaya konulmuş bir neden bulunmamaktadır.
Skolyoz teşhisi genelde yürüme çağında konsa da bazen ergenlik yaşlarına kadar fark edilmeyebilir.
Skolyoz tarif edilirken omurganın şeklindeki bozukluğa ya da diğer omurgalar ile ilişkisi dikkate alınır. Oluşan problemin tipine göre çocukta skolyoz (sağ ya da sola), kifoz (kamburluk) veya lordoz (çukurluk) ortaya çıkabilmektedir. Ancak genelde bu eğrilikler tek başına görülmezler, en sık görülen şekli skolyoz ve kifozun bir arada olduğu kifoskolyoz şeklidir.
Konjenital skolyozda eğrilik oluşmasının iki sebebi vardır:
- Oluşum kusurlarında normalde dikdörtgen şekilli olması gereken omurga tam oluşamadığı için üçgen şekilli olur. Büyüme devam ettikçe bu üçgenin yapısına bağlı olarak eğrilik oluşmaya ya da ilerlemeye başlar.
- Farklılaşma kusurlarında ise normalde aradaki bir disk dokusu ile tamamen ayrılmış olması gereken omurgaların bir tarafta yapışık kalması görülmektedir. Bu durumda yapışık olan kısımdan büyüme olmayacak, ayrı olan kısımdan ise büyüme devam edecek, gittikçe omurga bir tarafa doğru eğrilecektir.
Bu anomaliler birden fazla omurgada hatta değişik çeşitlerde bir arada görülebilmektedir.
Sırt omurları kaburgalara bağlı olduğundan mevcut kusurlar kaburgaları da etkileyebilir. Eğrilik ilerledikçe kaburgalar da eğilmeye veya dönmeye başlayarak göğüs kafesinin şeklinin giderek bozulmasına neden olabilir.
Radyolojik İncelemeler
Tanı için ilk radyolojik tetkik röntgendir, röntgende anomalinin yeri ve şekli tespit edilebilir.
Ancak asıl değerlendirme bilgisayarlı tomografi (BT) ile yapılır. Kemiğin şekli, yapısı, oluşan kusurun büyüklüğü ve şiddeti BT ile tam olarak ortaya konabilir.
Omuriliği değerlendirmek için mutlaka manyetik rezonans (MR) da çekilmelidir.
Konjenital skolyoz sıklıkla başka organların anomalileri ile birlikte olabilmektedir. Anne karnında kalp ve böbrekler de omurga ile aynı zamanlarda oluştuğundan kalp anomalileri (%25) ve böbrek anomalileri (%10) görülebilmektedir.
Ayrıca kol – bacak anomalileri gibi iskelet sistemine ait problemler de eşlik edebilmektedir. Dolayısıyla radyolojik incelemeler sadece skolyoz ile ilgili değil, varsa eşlik eden anomalilere yönelik de yapılmalıdır.
Teşhis ve Tedavi
Konjenital skolyozun seyri teşhis anında çocuğun yaşına bağlıdır.
Omurga iki aşamada hızlı büyür. Bunlardan birincisi ilk beş yaş, ikincisi ise ergenlik dönemidir. Dolayısıyla bu hızlı büyüme dönemlerinde eğrilik de hızlı ilerleyecektir.
Bu aralıklarda eğriliğin takibi çok daha sıkı yapılmalıdır.
Bu ilerleme seyri doktorunuz tarafından belirlenecek, belki sadece gözlem ile takip edilecektir.
Gözlem altında olmak hiçbir tedavi yapılmadığı anlamına gelmez.
Skolyoz ve varsa eşlik eden problemler ortaya konduktan sonra eğer eğrilik ilerlemiyorsa ek bir tedavi yapılmadan kişinin hayatına devam edebilmesi mümkündür.
İlerleyen eğrilikler için korse ya da alçı tedavisi başarılı değildir.
Burada anomalinin şiddeti, eğriliğin yönü ve büyüklüğü, çocuğun yaşı ve büyüme potansiyeli göz önüne alınarak cerrahi tedavinin yöntemi belirlenir.
Cerrahi tedavi seçenekleri arasında eğriliğin olduğu haliyle dondurulması (in situ füzyon), bir taraftan omurganın dondurulması (hemiepifizyodez), yarım olan kusurlu omurganın çıkartılması (hemivertebra rezeksiyonu), büyüyen çubuklar ile büyümenin yönlendirilmesi (growing rod), eğriliğin ve göğüs kafesindeki daralmayı beraber düzeltebilen VEPTR gibi yöntemler bulunmaktadır.
