PRP (Platelet Rich Plasma) platelet yani trombositlerden zengin plazma anlamına gelmektedir.
Bu plazma kişinin kendi kanından elde edilmektedir.
Kök hücre ise yine kişinin kendisinden elde edilir.
Kök hücreler tüm hücrelere dönüşebilme potansiyeline sahiptir, böylece hasarlı dokuda onarım ve iyileşmeye yardım ederler.
Plazma nedir?
Kanın hücreler çıktıktan sonra geride kalan sıvı kısmına plazma denir. Vücuttaki hücrelere besinlerin, minerallerin, vitaminlerin ve ihtiyaç duydukları pek çok maddenin taşınması plazma aracılığı ile olmaktadır.
Trombosit (platelet) nedir?
Kanda asıl olarak 3 tip hücre bulunur. Birincisi kana kırmızı rengini veren ve oksijenin dokulara taşınmasını sağlayan eritrositler, diğer adıyla alyuvarlardır. Lökositler (akyuvarlar) vücudun bağışıklık sisteminden ve savunmasından sorumludur. Trombositlerin görevi ise damar bütünlüğü bir sebepten bozulduğunda pıhtılaşmayı başlatarak kanamayı durdurmak ve iyileşmeyi başlatmaktır. Trombositler içerisinde iyileşme ve büyümeyi sağlayan pek çok faktör bulunmaktadır.
Bu faktörler sayesinde yara iyileşmesini sağlamaktadırlar.
PRP nedir?
PRP kişinin kanındaki trombositlerden zengin plazmanın ayrılmış halidir.
Bu amaçla önce yeterli miktarda kan alınır. Bu kan iki kez, belirli hız ve sürede santrifüj edildiğinde diğer hücreler tüp içerisinde çökerken trombositler ise plazma içerisinde kalacaktır. Bu çöken kısım uzaklaştırıldıktan sonra geride kalan açık sarı renkli sıvı PRP olarak adlandırılır.
Trombositler, büyüme ve iyileşme faktörlerinden zengin olan bu plazma ihtiyaca göre vücudun pek çok yerinde iyileştirme amaçlı kullanılabilmektedir.
Kalça kireçlenmesinde PRP ne için kullanılır?
Kireçlenme durumu bir eklemde sadece kıkırdağını etkileyen bir hastalık değildir. Eklemi oluşturan tüm yapılar yani kemik, kıkırdak, kapsül, bağlar, tendonlar, kaslar hepsi kireçlenme sürecinden zarar görmekte ve işlevleri bozulmaktadır.
Eklem içine yapılan PRP tüm bu dokular üzerine iyileştirici etki göstermektedir.
Ana amaç kıkırdak aşınmasını azaltmak, durdurmak, çevre dokularla beraber iyileşmeyi sağlamak ve böylece ağrıyı azaltabilmektir.
PRP’nin eklem içine uygulanması şart mıdır?
PRP iyileşme istenen herhangi bir noktaya uygulanabilir.
Burada amaç kanda dolaşan ancak hasarlı bölgeye ulaşamayan büyüme ve iyileştirme faktörlerini yoğun olarak sahaya vermektir.
Kireçlenmede olduğu gibi pek çok rahatsızlıkta sahanın dolaşımı bozulur ve artık yeterli kan gidemez, dolayısıyla trombositler de oraya ulaşamaz. Bu nedenle PRP direk hasarlı dokuya uygulanır ve trombositlerle birlikte büyüme faktörleri görevlerini yapacakları alana ulaşmış olur.
Kalça eklemine PRP uygulaması nasıl yapılır?
Diz eklemine ulaşım kolay olduğundan poliklinik şartlarında diz eklemine PRP uygulanabiliyorken kalça eklemi anatomik olarak daha zor bir alandadır.
Ekleme doğru yerden ulaşabilmek ve çevredeki damar-sinirler gibi önemli dokulara zarar vermemek için işlem floroskopi cihazının altında direk eklem görüntülenerek yapılır.
İşlem sırasında anesteziye gerek yoktur, sadece lokal anestezi yeterlidir.
PRP ne sıklıkla uygulanır?
İdeal uygulama 2-3 hafta ara ile 3 seans olarak yapılır.
Takipteki değişikliklere göre gerekirse her yıl tekrarlanabilir.
PRP başka hangi hastalıklarda uygulanabilir?
Kireçlenme dışında omuz ağrıları, omuz tendon yırtıkları, kıkırdak ve bağ yaralanmaları, tenisçi dirseği, golfçü dirseği, ön çapraz bağ yaralanmaları, diz omuz ayak bileği burkulmaları, topuk dikeni, kulunç ağrısı olarak bilinen kas gerginliklerinin tedavisinde PRP kullanılmaktadır.
PRP uygulamasının riskleri nelerdir?
PRP ilaç değildir, kişinin kendi kanından hazırlandığından içerisinde yabancı madde içermez. Allerjik reaksiyon ya da diğer organlarda yan etki görülmez.
Olası bir enfeksiyon riskini ortadan kaldırmak için uygulamanın steril şartlarda yapılması çok önemlidir.
İşlem sonrası antibiyotik tedavisi gerektirmez.
Uygulanan sahanın hacmi artırıldığı için kişi ilk birkaç gün bölgede dolgunluk hissedebilir ancak bu durum tamamen geçicidir.
PRP’ nin faydaları ne zaman görülür?
PRP ağrı kesici bir ilaç değildir. Kortizon uygulamalarındaki gibi ağrının hemen geçmesi beklenmez.
PRP iyileştirici rol oynar, seanslar bittikten yaklaşık 10 gün sonra etkileri görülmeye başlar.
Hastalığı durdurucu ve tamir edici etkileri yaklaşık 1 yıl devam eder.
PRP işlemi sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
İşlem sonrası ilk 24 saat istirahat etmek, zaruri aktiviteler dışında dinlenmek en iyisidir.
Özel bir ilaç alınması gerekmez.
Ertesi gün kişi normal gündelik hayatına dönebilir.
PRP işlemi kireçlenme tedavisinde tek başlına yeterli midir?
Hayır, PRP ile birlikte fizyoterapi en başarılı sonuçların alınmasını sağlar.
Ayrıca kıkırdağı destekleyici vitaminler almak da faydalıdır.
Burada önemli olan kireçlenme sürecinin neresinde olduğunuzdur.
Tüm bu tedaviler kişiye özel olarak planlanır ve uygulanır.
PRP ile birlikte ihtiyaç durumuna göre kök hücre tedavisi de başlanabilir.
Kök hücre nedir?
Kök hücre vücutta tüm hücrelere dönüşebilme potansiyeli olan hücreye denir.
Bu hücreler doğduktan sonra gittikleri yere göre ilgili hücreye dönüşüp görev alırlar. Bu anlamda vücudun hücre deposuna benzetilebilir, bir dokuda hücreler zarar gördüğünde kök hücreler yaralanan hücrelere dönüşerek boşluğu doldururlar.
Vücudumuzun normal iyileşme ve tamir mekanizması kök hücreler üzerinden ilerlemektedir.
Kök hücre hasarlı dokuda ne yapar?
Kök hücre hedef dokuda onarım ve yenileme işini yapabilen hücrelere dönüşerek etki gösterir.
Örneğin; kireçlenme hastalığı nedeni ile hasarlanan eklem dokularında yapıcı, onarıcı etkiler göstererek hastalığa bağlı değişikliklerin iyileşmesini, bazı dokulardaki hasarın geri dönüşünü sağlayabilmektedir.
Kök hücre nasıl elde edilir?
Kök hücreler kemik iliği ya da yağlı dokudan elde edilir.
İşlem ağrılı olduğu için sedasyon altında ve steril şartlar altında ameliyathane ortamında yapılmaktadır.
Alınan doku filtreleme ve ayrıştırmaya tabi tutulur.
Bu kök hücre elde etme işlemi yaklaşık yarım saat sürmektedir.
Ayrıştırma sonrası elde edilen saf kök hücreler doğrudan hasarlı bölgeye verilir.
Kök hücre tedavisi hangi hastalıklarda uygulanır?
Kök hücre kas iskelet sisteminin gerek yaralanma gerek yaşlanmaya bağlı hastalıklarının pek çoğunda uygulanabilmektedir. Bu hastalıklar arasında diz, kalça, omuz kireçlenmeleri, menisküs yırtıkları, ön çapraz bağ ve diğer bağ yaralanmaları, kas ve tendon yırtıkları ya da yaralanmaları, kaynamayan kırıklar ve kalça kemiğinin avasküler nekroz hastalığı sayılabilir.
Kök hücre mi PRP mi?
PRP uygulaması sedasyon ya da ameliyathane şartları gerektirmediğinden daha sık uygulanmaktadır. Basit yaralanmalar ya da kireçlenmenin erken evrelerinde daha çok PRP tercih edilir.
Cevap alınamayan hastalar, ileri kireçlenme ya da avasküler nekroz gibi yenilenmeye şiddetle ihtiyaç duyulan hastalarda ise uygun tedavi kök hücre enjeksiyonudur.
PRP’de olduğu gibi kök hücre uygulamasında da diğer tedavi modaliteleri de birlikte kullanılarak tedavi yürütülür.
Önemli olan uygun hastada uygun tedavinin seçimidir.
