Skolyoz, omurganın sırt veya bel bölgelerinin yana doğru eğrilmesidir.
Bazen normalde var olan sırttaki kamburluk (Kifoz) veya beldeki çukurluğun da (Lordoz) artması ile beraber olur.
Skolyoz(omurga eğriliği) oluşumu çok farklı sebeplere bağlı olabilir. Doğumsal, idiyopatik (sebebi belli olmayan), enfeksiyona veya tümöre bağlı olabilir.
Ailesel yatkınlık idiopatik olan türünde mevcuttur.
Skolyoza karşı erken dönemde önlem almak büyük önem taşırken, gerekli tedavi uygulanmadığı taktirde ciddi sağlık problemleri ile karşılaşmak kaçınılmazdır.
Skolyoz(Omurga Eğriliği) Belirtileri Nelerdir?
Skolyozun en sık rastlanan belirtisi omurgada görülen yana doğru eğriliktir. Belde veya sırtta asimetri, omuz seviyeleri arasında eşitsizlik, bel kemiğinde bir tarafın öne çıkıntı yapması, sırtta bir tarafta kemik kabarıklık veya belirginleşme, gövde ya da göğüs kafesinde bir tarafa kayma, elbiselerin vücuda tam olarak oturmaması, kişi öne doğru eğildiğinde gövdenin bir tarafındaki kaburgalar diğer tarafa göre daha yüksek kalması, elbiselerin asimetrik durması, kızlarda eteğin yukarı doğru çekilmesi gibi belirtileri vardır.
Genelde başlangıçta hiçbir şikayete neden olmadığı için tanı tesadüfen konur. Her skolyoz ağrıya neden olmaz, çok ileri derecelerde dahi ağrı görülmeyebilir.
Skolyoz hangi yaşlarda görülür?
Genel tanım olarak incelendiğinde aslında skolyoz her yaşta görülür. Ancak ortaya çıkma yaşına bağlı olarak her skolyoz türünün kendine has karakteristik özellikleri vardır.
Belirtiler Varsa Skolyoz Konusunda Uzman Doktora Başvurulmalı
Skolyozdan şüphelenilmesi durumunda mutlaka skolyoz cerrahisi ile uğraşan bir omurga cerrahına başvurulmalıdır.
Uzman doktor tarafından yapılan muayene, röntgen ve MR görüntüleme sonrasında omurgadaki eğriliğin derecesi ve beraberinde eşlik eden başka omurga ve omurilik problemlerinin olup olmadığı saptanarak, hasta uygun bir tedavi planına dahil edilir.
Skolyozun Türleri
İdiopatik Skolyoz (Nedeni Bilinmeyen Skolyoz)
En sık görülen skolyoz türü; sebebi tam olarak aydınlatılamayan ‘’idiyopatik’’ skolyozdur.
Omurgada yana doğru eğrilme ‘’S’’ veya ‘’C’’ şekilli olabilir. Yana doğru eğilme dışında omurların kendi etraflarında dönmesi de en hafif formlar dahil olmak üzere tüm idiopatik skolyozlarda görülür.
Omurlardaki bu dönme sırtta veya belde asimetrik çıkıntılar oluşmasına sebep olur.
Nöromusküler Skolyoz
İkinci en sık görülen skolyoz tipi nöromusküler skolyozdur.
Nöromusküler skolyozun temel nedenleri arasında kas veya sinir hastalıkları yer alabilmektedir. Sinir hastalıkları beyin ve omurilikten kaynaklanabilir. Kas hastalıkları ise çocukluk ve daha ileriki dönemlerde görülebilir.
Nöromusküler skolyozda, idiopatik skolyozun aksine solunum sıkıntısı ve duyu kusurlarına daha çok rastlanabilmektedir.
Solunum problemleri, iletişim bozuklukları, duyu kusurları ve epileptik nöbetler gibi nedenlerden ötürü tedavi sürecinde skolyoz korsesi kullanılmayabilir.
Skolyozun bu türünde cerrahi müdahale için daha küçük yaşlar tercih edilebilir.
Füzyon tedavisi uygulanabilir.
Konjenital Skolyoz (Doğuştan)
Üçüncü sıklıkla ise konjenital skolyoz görülür.
Anne karnındaki çocuğun gelişimi sırasında ortaya çıkan omurga anomalilerine bağlı bir skolyoz türüdür.
Kontenital skolyoz, ilk yıllarda hızlı bir ilerleme gösterir. Bu sebeple erken dönemlerde ortaya çıkan konjenital skolyozun tedavi süreci küçük yaşlarda cerrahi müdahaleyi gerektirebilir.
Kişiye Özel Tedavi
Gözlem Ve Takip
Çok hafif dereceli eğriliklerde genellikle özel bir tedavi uygulamaksızın, çocuğun da yaşını göz önünde bulundurarak eğrilikte herhangi bir ilerleme oluşup oluşmayacağı 4 veya 6 aylık periyodlarla yakından takip edilir.
Korse
Orta dereceli skolyozlarda ise yine çocuğun yaşını göz önünde bulundurmak suretiyle korse tedavisi uygulanabilir.
Korse tedavisinde asıl amaç eğriliği korse ile düzeltmekten ziyade ilerlemesini önlemek ve ileri dereceli bir skolyoz ortaya çıkmasının önüne geçmek ve hastayı ameliyattan kurtarmaktır.
Cerrahi
İleri dereceli skolyozlarda ise cerrahi tedavi ile eğriliğin düzeltilmesi gerekmektedir.
Diğer skolyoz türleri ve sınıflandırmayı buradan inceleyebilirsiniz.
Tedavi Edilmeyen Skolyoz, Farklı Sağlık Sorunlarına Neden Olabilir
Skolyoz tedavisine, sadece omurgadaki bir eğriliğin düzeltilmesi olarak bakılmamalı.
Çünkü omurgadaki şekil bozukluğu, eğriliğin derecesi belli bir dereceye ulaşınca (80 ile 100 derece) kaburgaların ve göğüs kafesinin şeklini de etkilemekte olup göğüs kafesi hacmini daraltabilmektedir.
Büyüme çağındaki çocuklarda göğüs kafesi hacminin ileri derecede daralması akciğerlerin gelişimini olumsuz yönde etkileyip solunum yetersizliğine neden olabilmektedir.
Küçük Yaşta Başlayan Skolyoz Neden Çok Önemlidir?
Küçük çocukluk döneminde ortaya çıkan skolyozda erken teşhis önemlidir ve erken teşhis edilen vakalar da çoğu zaman başarılıdır. Büyüyen çocuklarda tedavi zor ve zahmetlidir.
Bu hastalarda tedavi uygulanmadığı taktirde, çocuğun büyümesiyle eğrilik genellikle kötüleştiği için zaman içerisinde akciğer ve solunum problemleri, kalp problemleri, çok ileri eğriliklerde omurilik basısı, felç, ciddi kozmetik ve psikolojik sorunlar meydana gelebilmektedir.
Skolyoz Dereceleri Ve Tedavi Yöntem Seçimi
Skolyoz 20 derecenin üzerinde korse tedavisine başvurulabilir.
Ancak çok küçük çocuklarda (0-5 yaş) korse uygulamak zor olduğu için genel anestezi altında yapılan düzeltme, gövde alçıları tercih edilebilmektedir.
Omurga eğriliği 40 derece ve üzerinde ise büyük çocuklarda korse tedavisinden başarı elde etmek zordur.
Küçük yaştaki çocuklarda ise durum biraz daha farklıdır. Küçük yaş skolyozunda korse tedavisi 60 dereceye kadar çıkabilmektedir.
Burada amaç; omurga eğriliğinin ilerlemesini yavaşlatmaktadır.
Son yıllarda giderek yaygınlaşan Schroth tekniği, cerrahiye ihtiyacı olmayan adolesan idiyopatik skolyozun tedavisinde başarı ile uygulanmaktadır.
Schroth tekniğinde skolyoz egzersizlerinin amacı, skolyozdan dolayı ortaya çıkan asimetrileri ortadan kaldırarak hastanın kozmetik açıdan toparlanmasını ve günlük yaşama daha kolay adapte olmasını sağlamaktır.
Cerrahi Tedavi Seçenekleri
Skolyozun cerrahi tedavisi; hastanın yaşı, eğriliğin derecesi, eşlik eden hastalıklar, eğriliğin ilerleme hızı gibi pek çok faktör ile ilişkilidir.
10 yaş ve altındaki eğriliklerde büyüme dostu cerrahiler tercih edilmekte iken, 10 yaşın üzerinde füzyon ameliyatları yapılmaktadır.
Son yıllarda ise uygun hastalarda füzyon yapılmadan tüm omurganın hareketlerine izin veren gerdirme ya da ipli skolyoz yöntemi de giderek artan oranlarda uygulanmaya başlanmıştır.
